مطالعه سیرتحول نقوش چلیپایی در تزیینات معماری دوره اسلامی ایران و زیبایی شناسی و نمادشناسی آن

Authors

رضا رضالو

یحیی آیراملو

اسدالله میرزاآقاجانی

abstract

چکیده نقوش چلیپایی در ادوار پیش از اسلام برای تزیین هنرهای مختلف بکار رفته است و این نقوش در تزیینات معماری دوره اسلامی نیز از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در این مقاله به بررسی مفاهیم، زیبایی شناسی و سیر تحول این نقوش در تزیینات معماری دوره اسلامی ایران از آغاز تا پایان دوره زند و قاجار پرداخته شده است. هنرمندان متفکر دوران اسلامی از همان ابتدا به اهمیت نمادگرایی و زیبایی شناسی این نقوش پی بردند و بر همین اساس با کاربرد آنها، این نقوش را به یکی از عناصر اصلی تزیینی دوره ی اسلامی تبدیل کردند. در این راستا آنها را به صورت جداگانه و یا با تلفیق با سایر نقوش هندسی و کتیبه ای، در زمینه های مختلف هنری به کار بستند. بررسی جنبه های پیدایش، چگونگی و علل ظهور آن در بناهای مختلف و همچنین ترکیب آن به لحاظ زیبایی شناسی با نقوش دیگر، از دیگر اهداف این نوشته است. این نقش به طور بارز خود را در بناهای آرامگاهی اسلامی نشان می دهد و در سیر تحول خود از یک نقش ساده در اوایل اسلام، به یک نقش زیبا و نمادین در قرون میانی تبدیل شده و در دوران متأخر به یک نقش صرف تزیینی تبدیل می شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

زیبایی شناسی معماری و تزیینات دوره تیموری (مطالعه موردی: مسجد کبود تبریز)

مسجد- مقبره کبود یا عمارت مظفریه تبریز یکی ازآثار منحصربفرد معماری اسلامی در دوره قراقویونلوها می باشد.این بنا در اواخر دوره باشکوه تیموری شکل می گیرد و از معماری بسیار بدیع و تزیینات فوق العاده باطراوت برخوردار است.دراین تحقیق هدف بر آن است تا نوع معماری و تزیینات این بنا با تحلیل و بررسی معماری و تزیین در دوره تیموری مورد مطالعه قرار گرفته وبا بررسی مقایسه ای بناهای دو منطقه دور ازهم آسیای مر...

15 صفحه اول

مطالعه ای بر نقوش هندسی تزیینات معماری در مساجد گناباد، ملک زوزن و فریومد

معماری خراسان در اوایل دوران اسلامی، به تبعیت از ویژگی‌های کلی مساجد اسلامی، از سادگی در ساخت پیروی می-کرد. در دوران‌های بعدی، به خصوص در دوره‌ی سلجوقی، کاربرد تزیینات معماری گسترش یافت و سپس در دوران کوتاه خوارزمشاهیان در خراسان، مساجد دو ایوانی ساخته شدند که تزیینات معماری از ویژگی‌های برجسته‌ی آنها بود. این پژوهش به بررسی روش‌های ترسیم نقوش هندسی در سه مسجد دو ایوانی گناباد، ملک زوزن و فریوم...

full text

فرم شناسی و نمادشناسی نقوش پرندگان در سفالینه های دوره ی سامانی قرن سوم و چهارم هجری

پرندگان همواره جایگاه ویژه ای در بین نقوش تزئینی بر دست ساخته های بشری داشته اند. ویژگی خاص پرندگان و وجوه نمادین آن ها باعث شده است تا سفال گران بسیاری آن ها را دست مایه ی آفرینش آثار هنری خود کنند. در دوران اولیه ی اسلامی؛ به ویژه در زمان سامانیان، پرندگانی به تصویرکشیده شده اندکه از نظر زیبایی شناسی و نمادگرایی از اهمیّت والایی برخوردارند. این پرندگان که از طبیعت فاصله ی بسیاری گرفته و به عال...

full text

فرم شناسی و نمادشناسی نقوش پرندگان در سفالینه های دوره ی سامانی قرن سوم و چهارم هجری

پرندگان همواره جایگاه ویژه ای در بین نقوش تزئینی بر دست ساخته های بشری داشته اند. ویژگی خاص پرندگان و وجوه نمادین آن ها باعث شده است تا سفال گران بسیاری آن ها را دست مایه ی آفرینش آثار هنری خود کنند. در دوران اولیه ی اسلامی؛ به ویژه در زمان سامانیان، پرندگانی به تصویرکشیده شده اندکه از نظر زیبایی شناسی و نمادگرایی از اهمیّت والایی برخوردارند. این پرندگان که از طبیعت فاصله ی بسیاری گرفته و به عال...

full text

رابطه معنا، زیبایی، شکل و سازه در معماری اسلامی ایران

In the Islamic architecture of Iran, meaning, aesthetics, shape and structure are four fundamental factors by an appropriate combination of them a traditional architect is able to manifest an image of metaphysical world on material world. A rational and integrated relation of these factors has put the Islamic architecture of Iran in an outstanding position. An important challenge of the modern ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
نشریه هنرهای زیبا- هنرهای تجسمی

Publisher: پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران

ISSN 2228-6039

volume 18

issue 1 2013

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023